Czym jest dochód, a czym przychód? Jakie są różnice między nimi? To pytania, które często zadają sobie przedsiębiorcy, księgowi i osoby prowadzące działalność gospodarczą. Odpowiedź na nie nie jest prosta, ponieważ zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj działalności, forma opodatkowania, sposób ewidencjonowania przychodów i kosztów, a także od celu, dla którego chcemy obliczyć dochód lub przychód.

Przede wszystkim należy pamiętać, że dochód i przychód to nie jest to samo. Pamiętać o tym muszą szczególnie przedsiębiorcy, którzy opłacają podatki czy składki ZUS. Jedne kwoty do zapłaty oblicza się bowiem od przychodów, inne od dochodów. Aby nie popełnić żadnych błędów w obliczeniach, należy rozumieć różnice między tymi pojęciami.

Dochód to różnica między przychodem a kosztami uzyskania przychodu. Dochód może być brutto lub netto. Dochód brutto to dochód przed opłaceniem podatków i składek na ubezpieczenia społeczne. Dochód netto to dochód po odliczeniu podatków i składek na ubezpieczenia społeczne. Dochód netto jest więc kwotą, która faktycznie trafia do naszej kieszeni. Dla firmy dochód jest niczym innym, jak zyskiem.

Przychód zaś jest sumą wszystkich wpływów pieniężnych lub wartości rzeczowych, które otrzymujemy w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przychód może być uzyskany ze sprzedaży towarów lub usług, z wynajmu nieruchomości, z otrzymania dotacji, z odsetek bankowych, z dywidendy i wielu innych źródeł. Przychód może być również osiągany w naturze, np. gdy otrzymujemy towar lub usługę w zamian za nasz towar, lub usługę. W celu uzyskania przychodu ponosimy koszty, dlatego odejmując je od przychodu, otrzymujemy dopiero nasz dochód.

Różnica między dochodem a przychodem polega więc na tym, że dochód uwzględnia koszty poniesione w celu uzyskania przychodu, a przychód nie. Koszty uzyskania przychodu to wydatki związane bezpośrednio lub pośrednio z prowadzeniem działalności gospodarczej, np. zakup towarów handlowych, wynagrodzenie pracowników, amortyzacja środków trwałych, opłaty za media, czynsz za lokal itp.

Koszty uzyskania przychodu to wydatki, które zostały poniesione w celu uzyskania bądź zabezpieczenia lub zachowania przychodu. Mają one związek z prowadzoną działalnością gospodarczą i muszą być odpowiednio udokumentowane. Nie mogą także posiadać cech wydatków o charakterze osobistym dla przedsiębiorcy. Należy pamiętać, że nie wszystkie wydatki przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. W art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znajduje się lista wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Warto pamiętać również, że koszty dzielimy na pośrednie i bezpośrednie. Bezpośrednie to te, które mają bezpośredni związek z uzyskanym przychodem, czyli np. zakup towarów, materiałów niezbędnych do produkcji. Natomiast koszty pośrednie nie mają bezpośredniego związku z przychodem i do nich zaliczają się, chociażby koszty związane z księgowością, zakup paliwa czy wyposażenie biura.

W zależności od celu, dla którego chcemy obliczyć dochód lub przychód, możemy stosować różne metody i kryteria. Aby sprawdzić rentowność i efektywność działalności gospodarczej, możemy obliczyć dochód netto i porównać go z przychodem. Jeśli zaś chcemy zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), możemy obliczyć dochód brutto i pomniejszyć go o koszty uzyskania przychodu według zasad określonych w ustawie o PIT. Analogicznie chcąc obliczyć podatek dochodowy od osób prawnych, trzeba wykonać podobne obliczenia na zasadach określonych w ustawie o CIT. Inaczej wygląda sprawa w przypadku podatku VAT. Aby go obliczyć, należy wyliczyć przychód netto i pomnożyć przez stawkę VAT. W celu zaś sporządzenia sprawozdania finansowego możemy obliczyć przychody i koszty według zasad rachunkowości.

Jak widać, dochód i przychód to pojęcia, które mają różne znaczenia w zależności od kontekstu i celu ich obliczania. Dlatego ważne jest, aby znać definicje i zasady obliczania tych wielkości oraz stosować je poprawnie w praktyce.