Każdy przedsiębiorca chce spokojnie prowadzić swoją firmę i zarabiać. Jednak czasami nie ze swojej winy zaczyna tracić. Zatory płatnicze, bo o nich mowa, mogą spowodować poważne problemy firmy.

Pod pojęciem zatoru płatniczego rozumie się nagromadzenie zadłużeń, gdy firma nie otrzymuje na czas pieniędzy od swoich kontrahentów (za towary czy usługi). Zadłużenia gromadzą się, wpływając na płynność finansową firmy oraz na jej relację z innymi podmiotami – zarówno tymi, które nie płacą, jak i tymi, którym przedsiębiorca ma sam zapłacić. Brak wpływów finansowych nie pozwala na uiszczanie swoich zobowiązań oraz rachunków, to powoduje, że współpracujące podmioty zaczynają mieć takie same problemy. W efekcie tworzy się krąg zadłużonych przedsiębiorstw, zwany czasami efektem kuli śnieżnej. Jeżeli firmie nie uda się zniwelować lub zlikwidować zadłużenia może to doprowadzić do jej niewypłacalności, a w efekcie nawet do ogłoszenia upadłości i likwidacji firmy. Ekonomiści podkreślają, że najbardziej narażone na zatory płatnicze są mikro, mali i średni przedsiębiorcy, którym większe podmioty albo nie płacą w ustalonym terminie, albo narzucają długie terminy uiszczenia zapłaty.

Istnieją różne przyczyny pojawienia się zatorów płatniczych. Zdarza się, że wina nie leży po stronie partnerów biznesowych, lecz jest spowodowana wadliwą strategią finansową firmy. Są takie, które spłaty zobowiązań dla kontrahentów uzależniają od otrzymania własnej zapłaty od innej firmy. W takiej sytuacji nawet małe opóźnienie może przerodzić się w problemy finansowe. Inną przyczyną może być gospodarcza sytuacja w kraju. Nawet jeżeli firma zadbała o posiadanie tzw. poduszki finansowej, na ciężkie czasy może okazać się to niewystarczające, jeśli sytuacja gospodarcza nagle i niespodziewanie się pogorszy. Taką sytuacją mogła być np. pandemia Covid-19, która nadwyrężyła łańcuchy dostaw. Wiele firm albo straciło płynność finansową, albo mocno ją nadwyrężyło. Należy wspomnieć również o nieuczciwych partnerach biznesowych. W idealnej sytuacji każdy płaci w terminie dla dobra swojego i innych. Jednak rzeczywistość pokazuje, że firmy, które biorą towar, lecz nie płacą, zdarzają się często, a egzekwowanie od nich pieniędzy jest mozolnym i kosztownym procesem.

Możliwość pojawienia się zatoru płatniczego brzmi niepokojąco, jednak są sposoby, żeby wybrnąć z trudnej sytuacji. Udało się wprowadzić rozwiązania, które pozwalają firmom na uniknięcie poważnego kryzysu i zminimalizowanie rezultatów zatorów płatniczych.

•   inicjatywa państwa

Wprowadzona 1 stycznia 20202 r. ustawa o zatorach płatniczych ma ograniczyć ich występowanie i wprowadza kilka praktycznych rozwiązań:

– ustala maksymalny termin płatności na 30 dni jeśli dotyczy to transakcji z podmiotem publicznym (pomijając zakłady lecznicze, mające na zapłatę 60 dni);
– zobowiązuje do tworzenia raportów z praktyk płatniczych dużych przedsiębiorstw, co ma pozwolić małym firmom na sprawdzenie terminowości wypłat przedsiębiorstw;

– wprowadza wyższe odsetki za opóźnienie płatności, od dnia wprowadzania ustawy mogą to być odsetki nawet w wysokości 11,5% za opóźnienie;

– wprowadzają możliwość odstąpienia umowy w konkretnych warunkach, jeżeli kontrahent nie uiścił zapłaty przez ponad 120 dni;

– wprowadza kary administracyjne dla firm tworzących zatory płatnicze, nakładanie kar przekazuje w kompetencje UOKiK.

Dodatkowo wprowadzono jeszcze jedną dodatkową zmianę, mianowicie jeżeli dłużnik w 90 dni od daty terminu płatności nie uiści należności, wierzyciel może obniżyć podstawę opodatkowania o zaległą kwotę. Wynika to ze zmiany w ustawach dotyczących podatku od osób fizycznych i prawnych.

•   inicjatywa rynku usług finansowych

Ustawa to nie wszystko. Nadal zainteresowaniem przedsiębiorców cieszy się faktoring. Pozwala on szybko odzyskać płynność finansową. Polega na wykupowaniu wierzytelności. Firma decydująca się na to szybko otrzymuje pieniądze, a wierzytelność przenosi na faktora. Faktor samodzielnie zajmuje się odzyskiwaniem wierzytelności. Jedną z nowości firm zajmujących się faktoringiem jest wykupowanie pojedynczych faktur, ułatwia to sprostanie chwilowym problemom finansowym przedsiębiorstwa.